بررسی پایداری شهرستان گرگان با روش ردپای اکولوژیکی

شهرها پس از انقلاب صنعتی به سرعت توسعه یافته¬اند و این رشد و توسعه پیامدهای بسیاری با خود به همراه داشته است. عمده آثار این پیامدها بر محیط زیست و کیفیت زندگی مردم این جوامع وارد شده است. با بروز و تشدید این آثار، رهیافت توسعه پایدار از سوی سازمان ملل متحد مطرح شد و در دستور کار دولتها و برنامهریزان قرار گرفت. یکی از عناصر اساسی توسعهی پایدار این است که انسانها در چارچوب ظرفیت زیستی طبیعت زندگی کنند. از آن زمان روشهای مختلفی برای اندازه گیری توسعه پایدار جوامع ابداع شد. روش جای پای بوم شناختی یکی از این روش هاست. امروزه از این روش، به عنوان شاخص سنجش پایداری در دنیا استفاده می شود. بر اساس این روش، توسعه یک منطقه زمانی "ناپایدار" قلمداد می شود که میزان جای پای بوم شناختی بیش¬تر از ظرفیت زیستی منطقه باشد. در این پژوهش با استفاده از روش جای پای بوم شناختی، به بررسی پایداری شهرستان گرگان پرداخته ¬ شده است. بر اساس محاسبات، جای پای بوم شناختی مصرف در شهرستان گرگان، به ازاء هر نفر 1587/1 هکتار جهانی برآورد شد. هم¬چنین ظرفیت زیستی به ازاء هر نفر 643/0 هکتار جهانی محاسبه شد. با مقایسه ظرفیت زیستی و جای¬پای بوم-شناختی می توان مشاهده کرد که شهرستان گرگان کسری بوم¬شناختی دارد. در نهایت، شاخص جای-پای بوم¬شناختی محاسبه شده با مقدار معادل آن در ایران، آسیا و جهان مقایسه گردیده است.